افزایش 2 برابری هزینه بهداشت خانواده ها در سال کرونا - مجله هاستفا

بررسی های این گزارش نشان می دهد براساس آمار های تفکیکی سال 98، درست است که بخش بهداشت و درمان 10 درصد از هزینه های خانوار ها را تشکیل داده است، اما هزینه های درمانی دهک دهم (پردرآمدترین دهک) 8 برابر هزینه های درمانی دهک اول (کم درآمدترین دهک) است. به عبارتی دیگر پولی که دهک دهم یا ثروتمندان ایرانی برای سلامتی خود هزینه می کنند معادل 78 درصد کل هزینه سالانه معیشت دهک اول است (13 میلیون تومان هزینه درمانی دهک دهم در مقابل 16 میلیون تومان کل هزینه دهک اول). همچنین آمار ها نشان می دهند که هزینه های بهداشت و درمان خانوار های شهری و روستایی با وجود اجرای طرح هایی چون تحول نظام سلامت، پزشک خانواده و… در طی 7 سال اخیر به ترتیب 130 و 150 درصد افزایش داشته است. این مهم درحالی اتفاق افتاده که افزایش درآمد خانوار های شهری و روستایی به ترتیب 140 و 165 درصد بوده است. اما توجه به این نابرابری ها و تناقضات موجود در بخش بهداشت و درمان از آن جهت در سال 99 لازم است که در این سال علاوه بر دست وپنجه نرم کردن با کرونا، احتمالا با افزایش قیمت ها در این بخش که ناشی از تورم و کاهش اعطای ارز های ترجیحی ( 4200) است، روبرو باشیم.

براساس آمار ها در سه سال منتهی به خاتمه سال 98 هزینه خانوار های شهری در بخش بهداشت و درمان به طور میانگین 19 درصد افزایش داشته است. سوای این مساله بررسی رفتار خانوار ها براساس توصیه های بهداشتی برای یک خانوار 4 نفره که در ماه 60 ماسک معمولی و در هر دو ماه 2 لیتر مواد ضدعفونی استفاده می کند و گاهی از دارو های تقویتی خریداری می کند، در حدود یک میلیون و 500 هزار تومان آب خواهد خورد. در نتیجه اگر رشد 19 درصدی را به عنوان رشد مرسوم هزینه های بهداشتی در مواقع تورمی درنظر بگیریم، براساس رقم هزینه های بهداشتی سال گذشته به عدد 5 میلیون و 630 هزار تومان برای سال جاری خواهیم رسید، که این رقم با احتساب هزینه های ناشی از کرونا که در حدود یک میلیون و 500 هزار تومان درنظر گرفته شد به 7 میلیون و 130 هزار تومان خواهد رسید و رشد بی سابقه 50 درصدی را در هزینه های درمانی خانوار ها به ثبت خواهد رساند. در چنین شرایطی که 5 دهک درآمدی پایین کشور، دارای هزینه های بهداشتی زیر 4 میلیون تومان هستند و در سال جاری باید حداقل 1.50 میلیون تومان را بابت هزینه های بهداشتی کرونا کنار بگذارند، نمی توان به راحتی از کنار مساله درمان گذشت. اعداد و ارقام این گزارش نشان می دهد که بسکمک از آنهایی که در خیابان ها بدون رعایت اصول بهداشتی (ماسک و الکل ) می بینیم از ندانم کاری و سهل انگاری نیست، بلکه ممکن است از نداری باشد.

رشد 130 درصدی هزینه های درمان در دولت روحانی

براساس گزارش مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوارهای شهری کشور، در سال 1398 متوسط تعداد افراد خانوار ها بین 3 تا 4 نفر و مجموع هزینه کل آنها در حدود 47 میلیون و 439 هزار تومان بوده است. این هزینه در دو بخش؛ هزینه های خوراکی و غیرخوراکی محاسبه شده که نشان می دهد، مجموع هزینه های خوراکی 11 میلیون و 175 هزار و مجموع هزینه های غیرخوراکی 36 میلیون و 890 هزار بوده است. هزینه های بهداشت و درمان که از مهم ترین ابعاد رفاهی و زندگی خانوارهاست در این سال 14 درصد از هزینه های غیرخوراکی و 10 درصد از کل هزینه کرد خانوار ها را به خود اختصاص داده است. درواقع انواع هزینه های سالانه خانوار های شهری نشان می دهد که از مجموع 47 میلیون تومان هزینه، چیزی در حدود 4 میلیون و 743 هزار تومان مربوط به بخش بهداشت و درمان بوده است. نسبت این بخش که شامل مخارج دارویی، دندانپزشکی، بستری، آزمایشگاه و… است به کل هزینه های سالانه خانوار های شهری از سال 92 در بازه 10 تا 11 درصد در نوسان بوده است. ثابت ماندن این نسبت هر چند تا حدودی مرتبط با پیاده سازی طرح تحول نظام سلامت بوده است، اما رشد هزینه ها و بهداشت در همه این سال ها به غیر از سال 92 ادامه داشته است.

براساس آمار ها از سال 93 به بعد و به جز سال 95 که دومین سال اجرای طرح تحول نظام سلامت بوده است، هزینه های بهداشت و درمان خانوار های شهری با افزایش روبه رو بوده است. به طوری که این افزایش در سال 93 در حدود 14 درصد و در سال های 94، ، 96، 97 و 98 تقریبا 23، 27، 19 و 10درصد بوده است. این افزایش نشان می دهد که هزینه خدمات بهداشتی و درمانی هر ماه با تورم و البته با سرعت کمتری افزایش یافته است و به تبع کار خانوار ها را در تامین هزینه های درمانی سخت تر کرده است. براساس این داده ها هزینه های بهداشتی و درمانی خانوار ها از سال 92 تا خاتمه سال 98 و در محدوده دولت یازدهم و دوازدهم در حدود 130 درصد افزایش یافته است. جالب است که این افزایش 130 درصدی در هزینه های درمانی خانوار های شهری در حالی اتفاق افتاده که طی این سال ها طرح هایی مانند، تحول نظام سلامت، پزشک خانواده و… اجرا شده است.

هزینه درمانی روستاییان بیشتر از شهر ی هاست

داده های مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوارهای روستایی کشور نیز نشان می دهد سهم هزینه بهداشت و درمان از کل هزینه های خانوارهای روستایی همانند خانوار های شهری 10 درصد است که در این میان 8درصد مربوط به هزینه های بهداشتی و درمانی و 2 درصد مربوط به هزینه های بیمه های اجتماعی و درمانی بوده است و 90 درصد از هزینه های خانوارهای روستایی مربوط به سایر هزینه ها بوده است.

تشابه آماری زیادی در هزینه کرد خانوار ها در بخش بهداشت و درمان بین مناطق شهری و روستایی وجود دارد، به طوری که در خانوار های روستایی نیز از سال 94 به بعد 10 درصد از کل هزینه ها را هزینه های درمانی و بهداشتی تشکیل داده اند. با این وجود اما محاسبه این رقم نشان می دهد که خانوار های روستایی در سال 98 در بخش درمان در حدود دو میلیون و 600 هزار تومان، در سال 97 حدود دو میلیون و 350 هزار تومان هزینه کرده اند.

با نگاهی به لیست قیمت های دارویی، درمانی، بستری و آزمایشگاهی و همچنین جراحی کشور می توان پایین بودن چنین رقمی را احساس کرد. با همه اینها هزینه های درمانی خانوار های روستایی نیز در طول سال ها به جز سال 92 که افت داشته فرایند صعودی خودش را حفظ کرده است. به طوری که در سال های 97 و 98 که رشد هزینه های درمانی خانوار های روستایی به ترتیب 32 و 11 درصد بوده و خانوار های شهری را نیز جا گذشته است. جهش هزینه های درمانی در خانوارهای روستایی به طوری کم وبیش از خانوار های شهری بیشتر بوده که این رشد در طی سال های 92 تا خاتمه سال 98 در حدود 150درصد بوده است. همان طور که اشاره شد این رقم برای خانوار های شهری 130 درصد بوده است. این درحالی است که براساس آمارها در مدت مذکور رشد درآمد خانوار های روستایی 140 درصد و خانوار های شهری 165 درصد بوده است.

هزینه های درمان درحال افزایش است

بررسی متوسط انواع هزینه های سالانه یک خانوار شهری نشان می دهد که در هر سالی که افزایش هزینه کرد خانوار ها با رشدی هم اندازه با تورم روبه رو نبوده، در سال بعدی عقب افتادگی خود را جبران کرده است. دلیل هماهنگ نبودن رشد هزینه های درمانی خانوار ها و تورم به علت تاخیر در انتقال تورم از بازار اقلام و خدمات عمومی به بازار درمانی است چراکه در این بخش با حمایت های دولتی و ارز ترجیحی معمولا سعی بر رشد کمتر قیمت ها بوده است، اما در عمل این اتفاق نیفتاده و صرفا با تاخیر زمانی سه ساله تورم به بازار دارو و درمان نیز کشیده شده است. به عنوان نمونه رشد هزینه های درمان خانوار های شهری در سال 95 در حدود منفی یک درصد و میزان تورم در حدود 9 درصد بوده است. در سال 96 هزینه های درمان جهشی 27 درصدی پیدا می کند در صورتی که تورم در حدود 9 درصد باقی می ماند. در سال 98 اما در بخش درمان رشد 10 درصدی و در افزایش سطح قیمت کالا ها افزایش 41 درصدی مشاهده شده است. با وجود این مساله و همچنین شیوع ویروس کرونا از ابتدای سال و از طرفی زمزمه های برداشت ارز 4200 تومانی در بخش درمان می توان انتظار افزایش سنگین قیمت ها و همچنین افزایش هزینه کرد خانوار ها را در این بخش داشت.

رشد 50 درصدی هزینه های درمانی با تشدید کرونا

بر اساس آمارهای ارائه شده، مجموعه هزینه کرد خانوارهای شهری و روستایی کشور در سال هایی که اقتصاد با رکود، افزایش قیمت ها و… روبه رو بوده، رشد 20 تا 25 درصدی را تجربه کرده است. از آنجایی که در سال جاری افزایش قیمت بیش از پیش احساس شده و تورم به همه بازارها سرایت کرده و همچنین انتظارات تورمی همچنان بالاست نمی توان انتظار پایین تر از این را داشت. نکته حائز اهمیت اما نقش هزینه های بهداشتی و درمانی خانوارها در این سال خاص خواهد بود، چراکه شیوع ویروس کرونا و الزام استفاده از تجهیزات پزشکی همچون ماسک، الکل و… احتمالا هزینه های درمانی را با رشد بیشتری نسبت به پارسال به سمت بالا حرکت دهد. با یک حساب و کتاب سرانگشتی می توان با وجود افزایش قیمت ها و تشدید فشار کرونا از افزایش 50 درصدی هزینه های درمانی خانوارهای کشور تا خاتمه سال جاری سخن گفت. از آنجایی که آمارهای اعلام شده در مرکز آمار میانگین تعداد نفرات خانوارها را 4 نفر در نظر می گیرد، از همین تعداد برای برآورد هزینه ها در سال سخت 99 استفاده می کنیم. یک خانواده 4نفره سوا از هزینه های مرسوم و معمول بهداشتی و درمانی که خواهد داشت و درصد آن در سال های اخیر از کل هزینه اش حدود 10 درصد بوده است، در سال جاری نیاز به موارد خاص درمانی و تجهیزاتی برای رعایت دستورالعمل های مقابله با کرونا خواهد داشت. براساس توصیه های بهداشتی هر ماسک معمولی نیازمند تعویض روزانه بوده و یک خانواده 4نفر در ماه حداقل نیازمند 60ماسک (کاهش 50 درصدی ترک خانه) خواهد بود که میانگین قیمت آنها حدود 70 هزار تومان است. پس تنها با فرض ثابت ماندن قیمت ها هزینه ماسک حدود 840هزار تومان در سال برای یک خانوار خواهد بود. استفاده از الکل نیز چندان ارزان نخواهد بود چراکه براساس مشاهدات میدانی و لیست فروش فروشگاه های آنلاین، قیمت یک لیتر الکل 85درصد حدود 70 هزار تومان خواهد بود.

با احتساب آنکه هر خانوار 4نفره برای هر دوماه نیازمند یک لیتر الکل باشد می توان پیش بینی کرد حداقل 500هزار تومان نیز برای سال جاری جهت استفاده از مواد ضدعفونی لازم است. سوای اینها هزینه هایی برای خرید داروهای تقویتی، سرماخوردگی (بیشتر از سالیان پیش) و از همه مهم تر تست های کرونا در زمان ابتلا یا مشکوک بودن نیز ضمیمه هزینه های ماسک و الکل خواهد بود. بنابراین یک خانوار چهارنفره در سال 99 و براساس قیمت های موجود برای رعایت همه توصیه های بهداشتی هزینه ای حدود یک میلیون و 500هزار تومان خواهد داشت. این درحالی است که با احساب میانگین افزایش هزینه های بهداشتی و درمانی خانوارهای شهری طی سال های 96، 97 و 98 به رقم 19درصد خواهیم رسید. در نتیجه اگر رشد 19درصدی را به عنوان رشد مرسوم هزینه های بهداشتی در مواقع تورمی درنظر بگیریم، براساس رقم هزینه های بهداشتی سال گذشته به عدد 5میلیون و 630هزار برای سال جاری خواهیم رسید که این رقم با احتساب هزینه های ناشی از کرونا که حدود یک میلیون و 500هزار تومان در نظر گرفته شد به 7میلیون و 130هزار تومان خواهد رسید و رشد بی سابقه 50درصدی را به ثبت خواهد رساند.

به جای کمک ارزی به بورس، بودجه درمانی را بدهید

با توجه به تخمین های سرانگشتی که در قسمت قبل بحث شد، می توان از افزایش یک تا چند درصدی هزینه های بهداشت و درمان از کل هزینه های خانوارها صحبت کرد. این نسبت که در طول 7 سال اخیر حدود 10درصد بوده است با وجود شرایط کنونی و در خاتمه سال 98 بعید نیست که حدود 12 تا 15 درصد باشد. علاوه بر اینها زمزمه برداشته شدن ارزهای 4200 تومانی در بخش درمان ممکن است شوک جدیدی به این بخش باشد. به همین دلیل لازم است که در چنین سالی برای حمایت از اقشار خاص و طبقات مختلف جامعه در بخش بهداشت و درمان نیاز به سیاست ها و البته جدیت بیشتری خواهیم بود. براساس اعلام سعید نمکی، وزیر بهداشت تنها 27 درصد از یک میلیارد دلار صندوق توسعه ملی به این بخش تزریق شده که براساس دلار 28هزار تومانی حدود 7هزار میلیارد خواهد بود. این درحالی است که همین دولت برای حفظ اموال 8میلیون سرمایه گذار بورسی تنها در یک فقره 10 تا 15 هزار میلیارد از صندوق توسعه ملی به آن تزریق کرد و نه تنها ذات بازار سهام را زیرسوال برده، بلکه جان 80میلیون نفر را بی اهمیت تر از اموال 8میلیون نشان داده است.

ثروتمندان ایرانی 8 برابر فقرا برای سلامتی هزینه می کنند

همان طور که گفته شد داده های آماری نشان می دهند هزینه های بهداشت و درمان حدود 10درصد از کل هزینه های خانوارها را در سال 98 تشکیل داده اند. این نسبت تا حدود زیادی بین همه دهک ها برقرار است و هر 10 دهک اقتصادی کشور بین 9 تا 11 درصد از هزینه های خود را صرف هزینه های درمانی می کنند. هرچند این نسبت بین همه دهک ها به هم نزدیک بوده اما به دلیل تفاوت هزینه ای بین دهک ها، رقم آن متفاوت است. به عنوان نمونه خانوارهای دهک اول 10درصد از کل هزینه های 16میلیون و 300 هزار تومانی خود را که برابر با یک میلیون و 500هزار تومان است، صرف هزینه های درمانی و بهداشتی می کنند. از آن طرف خانوارهای دهک دهم 11درصد از هزینه های 114 میلیون تومانی خود را که حدود 13میلیون تومان است به بخش بهداشتی اختصاص می دهند.

این آمارها نشان می دهند دهک دهم تقریبا 8 برابر دهک اول هزینه های بهداشتی داشته است. با فرض هزینه یک میلیون و 500هزار تومانی ناشی از کرونا، دهک اول باید به اندازه کل هزینه درمانی سال پیش خود هزینه دستورالعمل های بهداشتی در سال جاری کند. البته شرایط برای 5دهک اول جامعه به هیچ وجه مناسب نیست چراکه به هزینه های درمانی آنها که همگی پایین تر از 4میلیون تومان است، فقط یک میلیون و 500هزار تومان ناشی از شیوع کرونا اضافه خواهد شد. این درحالی است که افزایش قیمت ناشی از تورم و حذف ارز ترجیحی (4200) نیز تاثیرات به سزای خودش را خواهد گذاشت.

منبع: روزنامه فرهیختگان

bestcanadatours.com: مجری سفرهای گردشگری و تجاری و آموزشی | مجری مستقیم و کارگزار سفرهای بین المللی خارجی