فلاحت پیشه: فیلترینگ کاسبان خاص خود را دارد

به گزارش مجله هاستفا، نماینده سابق مجلس با اشاره به طرح صیانت از فضای مجازی گفت: اولین نتیجه چنین طرح هایی اگر فقط با دید سلبی و حکومتی شکل بگیرد نه با دید حمایت از مردم، این است که هزینه های بیشتری به مردم ایران تحمیل می گردد به طوری که در عصر اطلاعات امروز ایران، یکی از گران ترین کشور ها با نگاه کیفی از لحاظ اینترنت است.

به گزارش خبرآنلاین، حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره طرح مجلس شورای اسلامی درباره اینترنت و فضای مجازی و اصل 85 شدن آن، گفت: طرح صیانت از کاربران فضای مجازی به طور طبیعی یک طرح پر سر و صدا است که در حال حاضر در مجلس مطرح شده به ویژه هشتاد و پنجی کردن طرح یک اندازه مباحث بیشتری را برانگیخت یعنی طرحی که بیشترین بازتاب عمومی را دارد، در عین حال یکی از معدود طرح های مجلس هست که بیشترین گستره اجتماعی، مالی و حتی مسائل مربوط به امور خصوصی مردم را در بر می گیرد.

این طرح به طور طبیعی انتظار می رفت که در صحن علنی در جایی که مذاکرات صحن علنی مستقیم از رادیو پخش می گردد، مطرح می شد. ولی هشتاد و پنجی و به کمیسیون ویژه داده شد و همین اعتراضات را بر انگیخت.

کشور هایی پیروز هستند که آینده را پیش بینی نمایند

وی ادامه داد: وقتی طرحی به صورت هشتاد و پنج بگردد، یعنی مجلس این اختیار را به یک کمیسیون تخصصی (ویژه) داده، چیزی که به وسیله آن ها تصویب می گردد، بلافاصله به صورت یک طرح قانونی به شورای نگهبان می رود و شورای نگهبان می تواند اجازه اجرای آزمایشی آن را در مدت زمانی مشخصی که معمولا 3 تا 5 سال است، بدهد.

این نماینده سابق مجلس، با بیان آنکه به طور مشخص بسیاری از طرح هایی که به صورت هشتاد و پنج و به وسیله کمیسیون خاص تصویب شده و تبدیل به قانون شده اند، هرچند که به اسماً آزمایشی هستند، بعدا دوباره با رأی مجالس تمدید شده اند، خاطر نشان کرد: به ندرت پیش آمده که مجالس بخواهند وقتی را اختصاص بدهند و این چنین طرح هایی را تبدیل به طرحی دائمی نمایند که صحن علنی مجلس به آن رأی داده. این از لحاظ ظاهری بود که من موضوع را مطرح کردم منتهی از لحاظ محتوایی بیشترین مباحث در این رابطه شکل گرفته که من چند نکته را عرض می کنم.

وی اعلام کرد: موضوع اول مسبوق به سابقه بودن چنین مباحث و طرح هایی در مجلس ایران است. به ویژه طرح هایی که به عصر آی تی (اطلاعات) ارتباط دارند، یک واقعیتی وجود دارد که در موضوع مدیریت تحولات سیاسی، اجتماعی و مالی کشور هایی پیروز تر هستند که نهادمند عمل نمایند. یعنی نهادها، مقدم بر تحولات باشند. مثلا کشور هایی را به ویژه در نیمه دوم قرن بیستم پیروز می دانند که تحولات یا عصر های آینده را پیش بینی نموده اند و علاوه بر اینکه زیر ساخت های لازم را در این رابطه شکل داده اند، از لحاظ نرم افزاری هم مردم را آماده نموده و نهادمندی لازم را شکل داده اند.

یک واقعیت تلخ

فلاحت پیشه با بیان آنکه نهادمندی یعنی یک قانون نوشته و دو ساختار های لازم را شکل داده اند، گفت: در عصر اطلاعات یکی از کشور هایی که معمولا نهادهایش از پیشرفت های عصر اطلاعات عقب بوده، جمهوری اسلامی ایران است. به اسم مثال، زمانی در کشور ما داشتن ویدئو جرم محسوب می شد درست زمانی که جبهه های جنگ نیازمند رزمنده بودند، بسیاری از نیرو ها در داخل کشور مأمور بودند که کسانی را که ویدئو کرایه می دادند را دستگیر نمایند. بعد از آن، درست در شرایطی که هنوز نهاد های لازم برای مشخص و تکلیف قانونی ویدئو مشخص نشده بود، سی دی به کشور وارد شد و بازهم یک بلاتکلیفی تازه به وجود آمد.

وی با اشاره به برخورد ها با ماهواره گفت: موضوع مهم تر آن عصر ماهواره بود. در زمانی که ماهواره ها آمدند ما دیدیم که بدترین نوع برخورد پلیسی در کشور ما با ماهواره ها رخ داد و نتیجه آن این است که شما می بینید ماهواره ها، در سراسر کشور توسعه یافته و از زمان مجلس ششم، هفتم بار ها مطرح شد که قانونی نوشته بگردد، اما هرگز قانونی شکل نگرفت.

تا به امروز که فضای مجازی مطرح شده و ما می بینیم حوزه های مختلف از تفریح، اطلاع رسانی، اقتصاد و... در کشور ما شکل گرفته و این در شرایطی ست که در کشور نه تنها زیرساخت های لازم صورت نگرفته، بلکه نهاد ها و قانون های لازم هم شکل نگرفته اند؛ بنابراین من با این دید عرض می کنم که عقب ماندگیِ نهادی کشور، از پیشرفت ها و امکانات و اطلاعات عصر ارتباطات که روز به روز بیشتر نمایان می شوند، واقعیت تلخی است که هنوز وجود دارد و در نتیجه وجود داشتن این خلأ، برخورد های سلیقه ای شکل گرفته که معمولا مردم بازنده این برخورد ها هستند.

مردم بازندگان اصلی بلاتکلیفی و ناآگاهی مدیران هستند

نماینده سابق مجلس گفت: به ویژه این موضوع زمانی نگران نماینده تر هست که همه این کار ها تحت اسم صیانت از مردم شکل می گیرد، ولی مردم بازندگان اصلی این بلاتکلیفی و ناآگاهی مدیران هستند. یک واقعیتی که در عصر ارتباطات و عصر توسعه وجود دارد، این است که بزرگترین عامل ضعف کشور ها در این زمینه، دو موضوع است؛ یکی ناآگاهی مدیریتی.

مدیرانی که آینده و پیشرفت های آن را پیش بینی نمی نمایند و لذا همیشه کشور و مردم شان را مجبور به انفعال می نمایند و دیگری ضعف نهادمندی در کشور هایی که زیرساخت های توسعه و پیشرفت های جامعه و قوانین وجود ندارد.

فلاحت پیشه با اشاره مقایسه کشور ایران با چین، تحلیل کرد: موضوع دوم مقایسه ایران با بعضی کشورهاست به اسم مثال، بسیاری- چه موافق و چه مخالف- ایران را با چین مقایسه می نمایند.

موافقین یک سری امکانات فضای مجازی در چین مثل وی چت و ... را مطرح می نمایند تحت این اسم که در کشوری مثل چین یا حتی روسیه نوعی فضای مجازی ملی و یا قابلیت مدیریت ملی شکل گرفته که عملا در حوزه های مختلف از امنیت گرفته تا سیاست و اقتصاد و ... مردم در آن مدیریت می شوند و نوعی صیانت از این نوع شکل می گیرد و لذا موافقان با مثال زدن کشور مثل چین، معتقدند این کار در ایران هم باید صورت بگیرد؛ و نکته قابل توجه اینکه مخالفان هم چین را مثال می زنند و معتقدند نوع کاری که در ایران صورت می گیرد یک نگاه پادگانی به فضای مجازی است که ایران الگوی آن را از چین گرفته؛ که من با هر دو نظر مخالف و معتقد هستم که از هیچ نظر ایران با چین قابل مقایسه نیست.

زیرا چین از جمله کشور هایی است که در قالب نظام خاص خودش- چه ما آن را قبول داشته باشیم چه نه- ابتدا مدیران شان سعی نموده اند با آگاهی آینده توسعه را پیش بینی نمایند و با پیشرفت های توسعه کشورشان را از دهه 1950 همیشه همراه نموده اند. کاری که ژاپن انجام داد، چینی ها با یک تا دو دهه تأخیر نسبت به ژاپنی ها انجام داده اند.

یعنی مدیران آگاهی که آینده را دیدند و به جا اینکه به جنگ با آن بروند، زیرساخت های لازمه را برایش فراهم آوردند و به صورت فعال به پیشواز آینده رفتند؛ نه به صورت الگوی انفعالی که در ایران شکل می گیرد؛ و دیگر اینکه نهاد های لازم را شکل داده اند. چینی ها، نهاد های خود را در قالب سخت گیری های امنیتی و سیاسی شکل دادند، ولی به شکلی که مردم کسب و کار ها و اطلاع رسانی و بسیاری از موارد دیگر را در این قالب دنبال می نمایند.

وی اضافه کرد: انتقاد هایی هم وارد است. بسیاری از محافل حقوق بشری چین را به علت نگاه استبدادی به رسانه مورد نقد قرار می دهند، ولی واقعیتی وجود دارد که چینی های حداقل هم زیرساخت ها و هم نهاد های لازمه را شکل داده اند. منتعی موضوع ایران، موضوع متفاوتی است.

طرح مجلس مقابله است تا صیانت

فلاحت پیشه با بیان آنکه موضوع سوم هم این است که در ایران حتی طرح صیانت هم در قالبی انفعالی مطرح شده است. یعنی بیشتر طرحی مقابله است تا صیانت، خاطر نشان کرد: مقابله با آن بخش از فضای مجازی که از گذشته در کشور ما درعرصه های مختلف اطلاع رسانی، فعالیت مالی و اجتماعی قالب شده و کاری که الآن صورت می گیرد، بیشتر نوعی تنگ کردن فضا برای رقابت پایگاه ها، رسانه ها و فعلان فضای مجازی است که نقش وارداتی را در ایران بازی می نمایند.

متاسفانه این الگو، یک الگوی سخت افزاری است که از عصر صنعتی شدن بعد از انقلاب این الگو کماکان حاکم است. یعنی در دوران صنعت مکانیکی و فیزیکی و به هیچ وجه این غول در عصر ارتباطات و اطلاعات پیروز نیست. همانگونه که در عصر صنعت هم پیروز نبود.

در عصر صنعت هم مهم ترین الگوی این موضوع را در نوع برخورد شرکت های ماشین سازی ایران، ایران خودرو و ... دیدیم. عملا قوانینی که در مجلس تصویب می شد و سیاست هایی که دولت ها اتخاذ می کردند، این بود که هرگونه امکان رقابت شرکت های خارجی با خودرو سازی در ایران را سلب می کردند و مردم ایران را مجبور می کردند که اجناس و تولیداتی را استفاده نمایند که هم از لحاظ ایمنی، قیمت و هم از لحاظ آسایش، به هیچ وجه قابلیت رقابت با خارجی ها را نداشتند.

وی توضیح داد: حتی در مجلس هشتم، هنگامی که ما یک حکم ضمن بودجه آوردیم که ده سال به شرکت های خودرو سازی ایران وقت دادیم که خودشان را با بازار روز جهان تطبیق دهند و هرساله ده درصد نظام گمرکی تعرفه ای که به سود آن ها شکل گرفته بود کاهش پیدا می کرد، برای اینکه حداقل خود را سالی ده درصد به رقابت جهانی نزدیک نمایند.

همان زمان ما دیدیم که چگونه با رایزنی هایی که معمولا صورت می گیرد، عملا این قانون مجلس را ناکام کردند و نمایندگان مجبور شدند قانون خود را پس بگیرند. یعنی صد و پانزده نفر از نمایندگانی که رأی دادند و این بخش از کار را ملغی کردند، امروزه هم همان الگو را می خواهند در عصر ارتباطات صورت دهند.

متاسفانه بسیاری از پیغام رسان های ایرانی که از رانت ها و حمایت های مختلفی استفاده نموده اند، نتوانستند توان رقابتی را به دست بیاورند و چشم امید بسته اند که یک اقدام سلبی و مقابله ای در قالب یک قانون دولتی شکل بگیرد تا آن ها سیاست های خود را پیش ببرند. تجربه نشان داده که در فضای رقابتی جهانی رو به توسعه امروز هرگونه کار توسعه ای یا توسعه فناوری نتیجه می دهد و این انتظاری که وجود دارد، در گذشته نتیجه لازم را نداده است.

فیلترینگ کاسبان خاص خودش را دارد

رئیس کمیسیون امنیت ملی در مجلس دهم با اشاره به بحث فیلترینگ گفت: واقعیتی که وجود دارد این است که همانطور که قوانین تحت اسم مقابله با تحریم (کاسبان تحریم شکل گرفته اند) موضوع فیلترینگ هم کاسبان خاص خودش را دارد و در عوض مردم هزینه های متعددی را متحمل می شوند. به اسم مثال مردمی که در حال حاضر مجبور هستند که از بعضی پیغام رسان ها استفاده نمایند، هم هزینه اینترنت را می دهند، هم هزینه فیلترشکن، هم هزینه مشکل کندی اینترنت و ... را متحمل می شوند.

در کمال تاسف عرض می کنم که اولین نتیجه چنین طرح هایی اگر فقط با دید سلبی و حکومتی شکل بگیرد نه با دید حمایت از مردم، این است که هزینه های بیشتری به مردم ایران تحمیل می گردد به طوری که در عصر اطلاعات امروز ایران، یکی از گران ترین کشور ها با نگاه کیفی از لحاظ اینترنت است.

به اسم مثال در فاصله زمانی که ایرانیان چند خبر را دنبال می نمایند، یا چند کار مالی را صورت می دهند، براساس مقدار زمانی که از اینترنت استفاده می نمایند، بخاطر موانع مختلف مثل کندی هایی که صورت می گیرد، بی تفاوتی ها و رانت هایی که شکل گرفته باعث شده که بازار اینترنت، بازار غیر رقابتی بگردد و ایرانیان بیشترین هزینه را می دهند. جالب این است که تمام این رفتار ها را تحت اسم بهانه های مختلفی مطرح می نمایند که به نظر من در این عصر، این بهانه ها دیگر جوابگو نیست.

قوانین باید ایران را در شرایط کنونی توانمند کند

فلاحت پیشه با بیان آنکه باید از گذشته تجربه گرفت و به جای آنکه قوانین، قوانین مقابله با عصر ارتباطات باشد، قوانینی باشند که ایرانی را در شرایط کنونی توانمند کند، توضیح داد: باید بپذیریم که در جهانی امروز که اسامی مختلفی به آن داده شده است، بعضی آن را عصر جهانی شدن، بعضی عصر جهانی سازی و بعضی دیگر امپراطوری استعماری می گویند، هر اسمی را بپذیریم یک واقعیت وجود دارد.

آن بخش از دولت هایی وجود دارد که به جای بستن دست و پای مردم شان، امکان استفاده تک تک افراد را از عصر ارتباطات داده اند. یعنی در عصر ارتباطات بازیگران نه دولت ها هستند، نه امپراطوری ها و نه کارتل های بین المللی. بلکه این افراد هستند. افرادی که در عصر ارتباطات باید از زیر ساخت های لازم برخوردار باشند که آزادانه بتوانند برنامه های خود را در حوزه های مالی و ... پیش ببرند.

وی گفت: بنابراین، من به اسم نتیجه گیری عرض می کنم که به هرحال مجلس تصمیم گرفته در قالب اصل هشتاد و پنج در کمیسیون ویژه طرح صیانت از کاربران فضای مجازی را آنالیز کند. من معتقد هستم یک سه گانه یا یک میز سه ضلعی برای آنالیز این موضوع باید شکل بگیرد.

یک بخش به طور طبیعی نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون ویژه هستند و ضلع دوم باید نمایندگان دولت باشند که در آنجا تکالیف و سوابقشان در قانون دیده بگردد؛ و در آخر ضلع سوم که خیلی مهم است، به نظر من نمایندگان علمی، حرفه ای و صنفی هستند. یعنی کسانی که هم دانشمند و اهل فن هستند و هم در این حرفه فعال هستند. نه وابسته به مجلس هستند نه وابسته به دولت و موضوع را فقط از دید حرفه ای و تخصصی می بینند.

در بسیاری از تصمیم گیری های کشور، ضلع سوم معمولا نادیده گرفته می گردد و من معتقد هستم که این ضلع که رابطه مستقیم تری با مردم دارد و نگاه حرفه ای تر و تخصصی تری دارند می توانند در یاری به شکل گیری این قانون نقشی اساسی را داشته باشند. به عبارتی با حضور ضلع سوم مردم احساس بیگانگی با کمیسیون ویژه در قالب اصل هشتاد و پنج نداشته باشند.