مرد عنکبوتی ایران را بشناسید - مجله هاستفا

علیرضا زمانی یکی از همین آدم هاست. جوان 24 ساله ای که سراغ جانورشناسی و در نهایت عنکبوت شناسی رفته است. این موجودات کوچک و به ظاهر ترسناک برای ما، از نظر علیرضا زمانی یکی از مفیدترین موجودات روزی زمین اند که بودن شان از ضرورت های مهم جهان طبیعت محسوب می شود. چند روز پیش مهمان او بودم؛ کسی که موفقیت، آینده و آرزوهای نوجوانی اش را در یک چیز پیدا کرده: عنکبوت!

بزم هیولاهای ریز نقش با چاشنی مطالعه

مثل خیلی های دیگر تصورمان از محل مطالعه و نگهداری عنکبوت ها یک فضای آزمایشگاهی عجیب و غریب است. جایی با انواع و اقسام قفس های کوچک و بزرگ که قرار است با نهایت وسواس و احتیاط به بررسی این هیولاهای ریزنقش بپردازد؛ اما همین که خودمان را به محل مصاحبه با علیرضا زمانی می رسانیم همه چیز رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد و دیگر اثری از پیش فرض های فانتزی قبل نیست. بزم عنکبوت ها و مطالعات علمی دانشمند جوان همه در اتاق کوچک علیرضا زمانی اتفاق می افتد. محیط کوچکی که به محض پا گذاشتن در آن وارد قلمرو عنکبوت ها می شوید. از نمونه های پلاستیکی و عروسکی گرفته تا نمونه های واقعی، موجوداتی که در جعبه های کوچک و بزرگ و در طبقه بندی های خطرناک و غیرخطرناک درست کنار تخت خواب صاحب شان، قرار است با هم یک همزیستی مسالمت آمیز داشته باشند.

یک همزیستی مسالمت آمیز با حشرات

محدوده اتاق علیرضا فقط به حکمرانی عنکبوت ها ختم نمی شود طوری که می شود حضور چشمگیر مجسمه های کوچک و بزرگ کرگدن ها را هم احساس کرد و لابه لای معرفی انواع و اقسام عنکبوت از ملاقات سوسک ها، سوسری ها و عقرب های زنده هم مشعوف شد.اولین سؤال مان به طور طبیعی در مورد واکنش اهل خانه و همسایه هاست؛ پرسش هیجان انگیزی که آقای زمانی در نهایت خونسردی و سادگی به آن پاسخ می دهد: خانواده؟ با این موضوع کنار آمده اند و مسئله ای ندارند؛ اما از همسایه ها کسی نمی داند که من در اتاق از این موجودات نگهداری می کنم اتاقی که برای او محل استراحت و مطالعه است اما برای ما که شاید در زندگی روزمره مان از کشتن یک سوسری معمولی هم عاجزیم و می ترسیم، حکم اتاق وحشتی را دارد که عنکبوت ها و عقرب ها از اقصی نقاط ایران با صلح و آرامش در آن زندگی می کنند.

نقطه شروع؛ملاقات با منزوی مدیترانه ای بود

از زمانی که به یاد می آورد به حیوانات و به موجودات زنده علاقه داشته است اما به عنکبوت ها بیشتر، تا جایی که خودش می گوید در دست نوشته های دوره بچگی اش هم می شود رد پای پیدا کردن عنکبوت ها و نگهداری از آن ها را پیدا کرد. اما یک اتفاق به طور کلی جهت زندگی او را در جانورشناسی و عنکبوت شناسی تغییر می دهد آن هم پیدا کردن عنکبوت منزوی مدیترانه ای در حیاط خانه علیرضا است: در دوره دبیرستان با مستندهای یک عنکبوت ­شناس کانادایی به نام ریک وستآشنا شدم که در جنگل های امریکای مرکزی به دنبال عنکبوت های بزرگ جثه می گشت. من از آن زمان تصمیم گرفتم عنکبوت شناس شوم. مطالعات پایه ای هم درباره عنکبوت ها داشتم تا اینکه عنکبوت منزوی مدیترانه ای را در حیاط خانه مان پیدا کردم. با توجه به اطلاعاتم می دانستم عنکبوت خطرناکی است؛ بعد از یک تحقیق متوجه شدم که برای این گونه از ایران هیچ گزارشی ارائه نشده؛ برای همین، این موضوع برای من انگیزه ای شد تا وارد رشته ­ی زیست شناسی در دانشگاه تهران شوم، و نهایتاً آن گونه را برای نخستین بار از ایران گزارش کردم .بعد از این اتفاق می شود گفت که به نوعی زندگی من تغییر کرد.

افتخار آشنایی با بیوه اروپایی، خشایار شا و میرشکار رامبد جوان

تارانتولای رز شیلی از امریکای جنوبی، بیوه اروپایی، منزوی مدیترانه ای، عنکبوت میرشکار خشایارشا، عنکبوت تور چادری فردوسی، عنکبوت گرگی آراگوگ، عنکبوت تورقیفی غارزی زمانی و عنکبوت میرشکار رامبد جوان! همه و همه اسامی عنکبوت هایی است که در اتاق علیرضا زمانی افتخار آشنایی با آن ها را پیدا می کنیم؛ نام هایی که هرکدام ثبت جهانی شده اند. آن ها بنا به ظاهر و زیستگاهی که در آن زندگی می کنند نامگذاری شده اند و پشت هر اسم تعریف و فلسفه مخصوص به خودش وجود دارد. مثلاً میرشکار خشایارشا اسم عنکبوتی است که یک عنکبوت شناس به احترام تاریخ ایران آن را انتخاب کرده است یا بنا به توضیحات عنکبوت شناس جوان ما بیوه اروپایی یک نمونه خطرناک به حساب می آید ؛ این گونه از عنکبوت موقع جفت گیری جفت نر خودش را می خورد و عنکبوت نر هم تلاش می کند تا از آن تغذیه کند برای همین او را با این اسم صدا می کنند. یا در جایی دیگر علیرضا زمانی درباره فلسفه اسم یکی دیگر از عنکبوت ها این طور توضیح می دهد. منزوی مدیترانه ای عنکبوت خطرناکی است، به گونه ای که زهر آن می تواند باعث تخریب گلبول های قرمز، نارسایی کلیوی و حتی مرگ شود. اما خوب است بدانید که به این خاطر به این عنکبوت منزوی مدیترانه ای می گویند چون اگر کاری به کارش نداشته باشیم او هم کاری به کارمان ندارد. معمولاً هم در انباری ها وجاهای تاریک زندگی می کند.

عنکبوت غارزی زمانی را به نامم ثبت کردند

در کنار این اسم های جالب و بعضاً عجیب وغریب سراغ عنکبوت هایی می رویم که خود آقای زمانی آن ها را شناسایی کرده است و بعد با نام هایی که انتخاب کرده آن ها را به ثبت رسانده است. ما وقتی گونه ای را توصیف می کنیم باید در یک مقاله ­ی علمی مفصل آن را معرفی کنیم. این مقاله، مورد داوری قرار می گیرد، منتشر می شود و در نهایت گونه های جدید به این طریق به ثبت می رسند. مثلاً ما گونه ای را به نام فردوسی نامگذاری کردیم یا اسم یکی دیگر را رامبد جوان گذاشتیم؛ یا عنکبوت گرگی آراگوگ از خانواده عنکبوت های گرگی گونه ای است که فقط در ایران و در کرمان یافت می شود. این عنکبوت چون شبیه به عنکبوت فیلم های هری پاتر بود این نام را برایش انتخاب کردیم. عنکبوت غارزی زمانی عنکبوتی است که توسط دو عنکبوت شناس روس به اسم خودم ثبت شده، یا عنکبوت درزباف خلیج فارس که شخصاً آن را پیدا کردم و فقط و فقط هم نمونه اش در ایران یافت می شود.

کشف30گونه جدید بدون هیچ حمایتی

علیرضا زمانی 30 گونه جدید از عنکبوت ها را پیدا کرده است و حدود 200 گونه را در ایران برای اولین بار گزارش کرده است. کاری که لازمه اش سفرهای نمونه برداری، تحقیقات و مطالعات زیاد است. اما موضوع قابل توجه اینجاست که او می گوید برای هیچ کدام از این مطالعات و تحقیقات از هیچ کمک یا حمایتی درکشور برخوردار نیست. ما برای کشف و پیدا کردن این گونه ها هیچ حمایت اقتصادی ای نداریم و همه این ها با هزینه شخصی است

من نویسنده اولین کتاب عنکبوتیان ایران هستم

به دنبال حرف های این عنکبوت شناس جوان درباره نبود حمایت های اقتصادی و از طرفی خرج و مخارج هزینه های مطالعاتی، مهم ترین سؤالی که برایمان پیش می آید اوضاع اقتصادی و شغلی آدم های هم رشته اوست؛ کسی که به قول خودش جوان ترین ایرانی ای است که در ایران یک گونه را توصیف کرده و نویسنده اولین کتاب عنکبوتیان خاورمیانه به حساب می آید. جانورشناس ها در ایران غالباً اوضاع خوبی ندارند، چون ورود به این رشته ها در کشور ما عموماً با علاقه نیست و در نتیجه به دستاورد خوبی هم منجر نمی شود، و نهایتاً وضعیت مطالعاتی کماکان ضعیف باقی می ماند. خیلی از دوستانم از ایران رفته اند اما من شخصاً ترجیح می دهم عنکبوت های ایران را مورد مطالعه قرار دهم. شغل اصلی ای که برای جانورشناسی در ایران وجود دارد این است که پس از اخذ مدرک دکتری وارد مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاه ها شوند یا در سازمان محیط زیست و کشاورزی کار کنند؛ قبل از آن هم می توانند تدریس کنند یا شناسایی نمونه انجام دهند.

عنکبوت را با رطیل اشتباه نگیرید

اما میان حرف های علیرضا زمانی می شود حرف های جالبی درباره عنکبوت ها پیدا کرد، مثل اینکه تا به امروز بیش از 48 هزار گونه عنکبوت روی کره زمین شناسایی شده و از این تعداد فقط حدود 120 گونه هستند که زهر ندارند. یا اینکه همه عنکبوت ها پرزهای خارش زا ندارند. این پرزها فقط مختص برخی گونه های یک خانواده در قاره امریکاست که در ایران به اشتباه به آن ها رطیل هم گفته می شود. این در حالی است که رطیل ها بر خلاف تصور عموم اصلاً غده زهر ندارند. من یکی از رسالت های خودم را این می دانم که سعی کنم نگاه منفی افراد را نسبت به عنکبوت ها تغییر دهم. ترسی که همه ما داریم شاید برای این است که فکر می کنیم همه این عنکبوت ها برای ما خطرناک هستند؛ اما واقعیت اینجاست اگر ما با احترام با آن ها رفتار کنیم آن ها هم با ما با احترام برخورد می کنند. عنکبوت ها مهم ترین کنترلگر جمعیت انبوه حشرات هستند. اگر حذف شوند شاید ظرف چند روز به قدری جمعیت حشرات زیاد شوند که منابع غذایی خود ما را از بین ببرند. وجودشان شگفت انگیز است چون هرگونه عنکبوت ترکیب زهر منحصر به فرد خودش را دارد که می تواند در درمان بیماری ها مؤثر باشد؛ برای همین هم باید از آن ها محافظت کنیم. چون هرگونه ای که وجود دارد یک ارزش زیستی هم دارد که نباید در اثر کنش های بشر از بین برود، اگر هم قرار به منقرض شدن است باید به شکل طبیعی منقرض شود نه به خاطر فعالیت های بشر.

پیش به سوی عنوانپدر عنکبوت شناسی ایران

از او می پرسیم که در ایران عنوانی به نام پدر علم عنکبوت شناسی ایرانداریم؟ او در جواب مان می گوید نه! برای همین هم می خواهیم تا برای مان از افق های دور و درازش بگوید:صحبت های مختلفی درباره آینده کاری وجود دارد. من اعتقاد دارم شما اگر تلاش کنید که در هر کار بهترین باشید آن کار برای شما بهترین شغل خواهد بود. من خودم ترجیح می دهم درآمد کمتری نسبت به یک دندانپزشک داشته باشم ولی جوری زندگی کنم که کار و تفریحم یکی باشد. این طوری زندگی هیجان انگیزتر است. من دوست دارم حداقل یک نفر در نسل آینده تحت تأثیر من عنکبوت شناس شود. راستش را بخواهید در یک دور نمای 20 ساله دلم می خواهد به مرحله ای برسم که بگویم من 95 درصد عنکبوت های ایران را شناسایی کرده و نقشه پراکنش شان را تهیه کرده، یک اطلس تهیه کنم تا دست آخر اقدامی برای گونه های در حال انقراض انجام دهم.

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت