بالگرد کوچک نبوغ تصاویری تماشایی از بقایای همراه بزرگ تر خود ثبت کرد - مجله هاستفا

ربات کوچک پرنده نبوغ (Ingenuity) همچنان به پروازاهای خود در سیاره سرخ ادامه می دهد و مناظری را به تصویر می کشد که پیش از این هرگز مشاهده نشده بود. حالا طی جدیدترین پرواز خود که 19 آوریل (30 فروردین) و پس از رکوردشکنی قبلی در مریخ انجام شد، ضمن جابه جایی به سمت دلتای رودخانه باستانی جزرو (Jezero) از چتر نجات و سپر محافظ پشتی مریخ نورد پشتکار (Perseverance) ناسا هم تصویربرداری کرد. این مجموعه در 18 فوریه 2021 (1 اسفند 1399) با کاهش سرعت و جلوگیری از سوختن هنگام ورود به جو، به مریخ نورد برای فرود یاری نموده بودند.

این مشاهده اما تصادفی نبود. از تیم نبوغ خواسته شد تا برای یاری به پروژه مشترک بازگردانی نمونه از مریخ ناسا و آژانس فضایی اروپا، که میخواهد مواد جمع آوری شده به وسیله مریخ نورد پشتکار را طبق برنامه ریزی فعلی احتمالا در اوایل سال 2033 میلادی به زمین بیاورد، از ارابه فرود پشتکار تصویربرداری کند.

ایان کلارک (Ian Clark) مهندس سیستم سابق مأموریت پشتکار و اکنون فاز صعود مأموریت بازگردانی نمونه مریخ از آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا گفت: با دوربین هایی که همه چیز را از باز شدن چتر نجات تا نشستن بر سطح مریخ نشان می دادند، پشتکار برترین مستندنگاری را در تاریخ فرود روی مریخ را داشت.

او اضافه کرد: اما تصاویر نبوغ نقطه دید متفاوتی را ارائه می دهند. اگر این تصاویر دیدگاه فعلی ما را درباره عملکرد صحیح سیستم ها تقویت نمایند یا حتی مجموعه داده ای از اطلاعات مهندسی ارائه دهند که بتوانیم از آن ها برای برنامه ریزی بازگشت نمونه از مریخ استفاده کنیم، شگفت انگیز خواهد بود. و حتی اگر چنین نگردد، تصاویر همچنان خارق العاده و الهام بخش هستند.

پوسته پشتی مخروطی به پشتکار و البته نبوغ در شکم آن یاری کرد تا از سفر فضایی طولانی برای رسیدن به مریخ و بعلاوه سفر کوتاه اما سوزان در جو مریخ جان سالم به در ببرد. چتر نجات فراصوت این مأموریت هم با عرض 21.5 متر بزرگ ترین چتر نجاتی بود که تا کنون در مریخ استفاده شده است و سرعت فرود مریخ نورد را به طور چشمگیری کاهش داد، تا در نهایت به وسیله یک جرثقیل آسمانی موتوردار با کابل به سطج مریخ پایین برود.

حالا همان طور که سلامت کامل پشتکار و نبوغ نشان می دهد، سپر پشتی و چتر نجات کار خود را به خوبی انجام دادند. تحلیل های اولیه از عکس های نبوغ نشان می دهد که ارابه فرود با وجود تنش های زیادی که تحمل نموده است، بسیار خوب حفظ شده است. پوسته پشتی تکه تکه شده است، اما با توجه به اینکه در روز فرود با 126 کیلومتر بر ساعت به سطح مریخ برخورد کرد، تعجب آور نیست.

مقامات JPL در این باره نوشتند: به نظر می رسد که پوشش محافظ پوسته پشتی در طول فرآیند ورود به اتمسفر مریخ دست نخورده به جای مانده است. بسیاری از 80 خط تعلیق مستحکمی که پوسته پشتی را به چتر نجات متصل می نمایند قابل مشاهده اند و سالم به نظر می رسند.

به گفته آن ها اگرچه تنها یک سوم از چتر نجات در تصاویر نبوغ قابل مشاهده است، اما هیچ نشانه ای از آسیب ناشی از جریان هوای فراصوت در هنگام باز شدن، نشان نمی دهد. هرچند برای اعلام نتیجه نهایی به چند هفته تحلیل احتیاج است.

در طول پرواز شماره 26 که 30 فروردین و به مدت 159 ثانیه انجام شد، نبوغ از زاویه های گوناگون 10 عکس از پوسته پشتی و چتر نجات گرفت. بالگرد در این پرواز 360 متر حرکت کرد و تا ارتفاع 8 متری بالا رفت. هاوارد گریپ (Håvard Grip) خلبان ارشد نبوغ گفت: برای دریافت عکس های مورد احتیاج، نبوغ مانورهای زیادی انجام داد، اما نسبت به توانایی آن مطمئن بودیم زیرا در پروازهای 10، 12 و 13 هم مانورهای پیچیده ای را انجام داده بود.

بیست وششمین پرواز نبوغ در سیاره سرخ در سالگرد یک سالگی نخستین پرواز موتوردار در سیاره ای دیگر، که رویدادی تاریخی را رقم زد، انجام شد. نبوغ یک نمایش فناوری محسوب می گردد که در اصل برای مأموریتی با پنج پرواز طراحی شده بود تا امکان کاوش هوایی در مریخ را آنالیز کند. اما عملکرد قدرتمند باعث تمدید مأموریت تا کنون شده است و این کاوشگر هوایی، همچنان مرزهای پرواز در سیاره سرخ را پیش می برد و به عنوان یک پیشاهنگ برای اهداف علمی مأموریت پشتکار عمل می نماید.

پشتکار هم به تازگی به بقایای دلتای رودخانه ای رسید که میلیاردها سال پیش در کف دهانه جزرو وجود داشته است. خود این کاوشگر هم هنگام حرکت به سمت دلتا، از دور نگاهی به یادگاری هایی که بر مریخ جای گذاشته بود، داشت. تیم مریخ نورد برای مطالعه و نمونه برداری از این منطقه که ممکن است شواهدی از حیات باستانی در مریخ داشته باشد، هیجان زده است و نبوغ که هنوز کامل به منطقه خود نرسیده است، بخش بزرگی از این کوشش خواهد بود.

به گفته JPL به محض رسیدن به دلتا، نخستین دستور نبوغ ممکن است یاری به مشخص جهت بعدی پشتکار در گذر از یکی از دو کانال رودخانه خشک شده برای صعود به بالای دلتا باشد.

در به روزرسانی این مأموریت اعلام شد: همراه با یاری برای برنامه ریزی جهت، داده های ارائه شده به وسیله هلیکوپتر به تیم پشتکار یاری می نماید تا اهداف علمی بالقوه را ارزیابی کند. حتی ممکن است برای تصویربرداری از ویژگی های مریخ شناختی بسیار دورتر که مریخ نورد به آن دسترسی پیدا نمی نماید، یا برای جستجوی منطقه ها فرود و مکان هایی روی سطح که پتانسیل نمونه برداری دارند، از نبوغ استفاده گردد.

عکس کاور: نگاه نزدیک نبوغ به سپر حرارتی و چتر نجات فرود پشتکار بر مریخ

Credit: NASA/JPL-Caltech

منابع: Space, SciTechDaily