بازخوانی شرایط حاکم بر مذاکرات وین و الزامات پیش رو
به گزارش مجله هاستفا، گزاره های قابل توجهی در خصوص شرایط سیاسی حاکم بر مذاکرات وین وجود دارد که بازخوانی آن می تواند در دستیابی به تحلیلی واقعی تر از آینده مذاکرات و شباهت ها و تفاوت های آن با مذاکرات قبلی که منجر به توافق نامه برجام شد کمک شایان توجهی کند.
به گزارش خبرنگاران و به نقل از نورنیوز، چهارمین دور از مذاکرات ایران و 1+4 با هدف رفع تحریم های غیر قانونی و ظالمانه آمریکا و احیای مجدد توافقنامه برجام، امروز جمعه 17 اردیبهشت ماه در وین پایتخت اتریش برگزار شد. سازنده بودن مذاکرات و قرارداشتن آن در راستا درست، کلیدواژه ای است که تا به امروز سرپرست هیات مذاکره کننده ایرانی در تبیین شرایط حاکم بر سه دور مذاکرات قبلی از آن استفاده کرده اما هنوز جزییات دقیقی از موضوعاتی که مورد توافق طرفین قرار گرفته، اعلام نشده است.
از سوی دیگر سخنگویان ایالات متحده نیز که به صورت رسمی و مستقیم در مذاکرات حضور ندارند، با تاکید بر پیچیده و سخت بودن مذاکرات، تلویحا ضرورت ادامه یافتن فرایند آغازشده برای دستیابی به توافق را با ادبیات مختلف مورد تاکید قرار داده اند اما از سوی آمریکا نیز تا به امروز جزییات قابل توجهی که بر اساس آن امکان تحلیل دقیق تر فرایند مذاکرات وجود داشته باشد، اعلام نشده است.
صرف نظر از راستا مذاکراتی طی شده تا به امروز، گزاره های قابل توجهی در مورد شرایط سیاسی حاکم بر مذاکرات وین وجود دارد که بازخوانی آن می تواند در دستیابی به تحلیلی واقعی تر از آینده مذاکرات و شباهت ها و تفاوت های آن با مذاکرات قبلی که منجر به توافقنامه برجام شد کمک شایان توجهی کند:
1- اگر چه در مذاکرات قبلی مبنای اصلی طرفین عدم اعتماد و تصمیم گیری بر اساس نتایج و دستاوردهای قابل اندازه گیری و ملموس بود اما در شرایط فعلی با توجه به خروج غیر قانونی آمریکا از برجام و بدعهدی اروپایی ها و همچنین پیشرفت یک سال اخیر ایران در فعالیت های هسته ای، فضای حاکم بر مذاکرات با سطح بسیار بالاتری از بی اعتمادی و نگرانی روبه روست و طبیعتا در چنین شرایطی حل و رفع مسائل موجود از سطح بالاتری از پیچیدگی و دشواری روبه رو خواهد بود.
2- اقدامات ترامپ در چارچوب اثر بخش کردن سیاست فشار حداکثری با اعمال تحریم های به اصطلاح فلج کننده، موجب افزایش پیچیدگی در حوزه رفع موثر تحریم ها شده و حساسیت ایران را برای اطمینان از تامین منافع اقتصادی خود پس از رفع تحریم ها، به شدت افزایش داده است. تاکید ایران بر راستی آزمایی کامل و موثر تحریم هایی که قرار است برداشته شود بر همین مبنا دنبال می شود.
3- بازگشت موثر ایران به برنامه های صلح آمیز هسته ای بر اساس حق تعیین شده در برجام، افزایش نوع و تعداد سانتریفیوژها و بالارفتن حجم ذخایر اورانیوم غنی شده ایران، نگرانی غرب در مورد توانمندی های تکنولوژیک ایران در این حوزه را مضاعف کرده و در تلاش است که محدودیت های قبلی را با تفاسیر جدید به میزانی تقویت کند که بیشترین فشار ممکن بر توانمندی ها و ظرفیت های هسته ای ایران اعمال شود.
4- مذاکرات هسته ای در سال 92 در حالی آغاز شد که دولت با بهره گیری از موفقیت سیاسی در انتخابات در شرایط بسیار مناسبی قرار داشت و با پشتوانه آراء مردمی، جایگاه مذاکراتی مطمئنی را در برابر طرف های خارجی کنندگی می کرد. در چنین شرایطی مذاکره کنندگان ایرانی با اعتماد به نفس بالایی در مذاکرات حاضر می شدند و طبیعتا طرف مقابل هم حساب ویژه ای برای کنندگان دولت تازه استقرار یافته باز می کرد.
5- مذاکرات جدید در انتها فعالیت دولت و نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه سال جاری و در حالی آغاز شده که فضای رقابت های انتخاباتی سایه سنگین خود را بر مذاکرات حاکم کرده و نتیجه دادن مذاکرات، قبل یا بعد از انتها فعالیت این دولت گزاره ای مهم برای طیف های سیاسی مختلف در کشور است و خواه و ناخواه اثرات منفی خود را بر مذاکرات و روحیه مذاکره کنندگان بر جای خواهد گذاشت.
6- در چنین شرایطی و با توجه به تجربه کشور از موافقت نامه برجام، دستورالعمل تعیین شده برای تیم مذاکره کننده نیز دقیق تر و سخت گیرانه تر تنظیم شده و هشکمک و حساسیت حوزه های سیاست گذار و مجری به شدت افزایش یافته است. در شرایط کنونی، مذاکره کنندگان با سخت گیری بیشتر حاضر نیستند بدون اطمینان قطعی از انتفاع اقتصادی تعهدی را بپذیرند.
7- به فهرست ارائه شده می توان موضوعات دیگری ازجمله تلاش اروپایی ها برای افزایش نظارت بر فعالیت های صلح آمیز هسته ای و گروگان دریافت حقوق قانونی ایران در برجام برای راضی کردن ایران به پذیرش محدودیت های بیشتر را نیز افزود که همگی دال بر سخت تر شدن ابعاد، روش و موضوعات مذاکره است.
در چنین شرایطی وجود رویکردهای سیاسی و انتخاباتی در طیف ها و جناح های مختلف در کشور نیز به موضوعی نگران کننده تبدیل شده و آثار زیان بار خود را بر مذاکرات وین تحمیل کرده است.
رهبر معظم انقلاب بارها تاکید کرده اند که باید تلاش شود که تحریم های ظالمانه در کوتاه ترین زمان ممکن با حفظ و تامین اصول و حقوق قانونی جمهوری اسلامی ایران لغو شود. ایشان همچنین از ضرورت ایجاد سازوکارهای تحریم ناپذیر کردن کشور که دشمن را از بهره گیری از ابزار تحریم ناامید می کند به عنوان اولویتی مهم تر یاد کرده اند.
تحقق مطالبه رهبری که تامین کننده منافع ملی و برداشته شدن فشارهای غیر انسانی خارجی بر معیشت و زندگی مردم است، وظیفه و تکلیفی است که همه بخش های ذیربط در کشور اعم از دستگاه دیپلماسی به عنوان مجری سیاست ها و سایر نهادهای پشتیبانی کننده باید فارغ از رویکردها و گرایشات سیاسی و صنفی و بخشی در راستا آن گام بردارند و به عنوان تکلیفی ملی و انقلابی به آن جامه عمل بپوشانند.
در این چارچوب و با توجه به ملاحظاتی که ذکر شد مسئولیت و کارویژه تیم مذاکره کننده ابعاد و پیچیدگی های بیشتری یافته و لازم است نهادها و حوزه هایی که نقش پشتیبانی کننده از سربازان خط مقدم جبهه دیپلماسی کشور را بر عهده دارند با تیزبینی، درایت، مشارکت و نقد دلسوزانه همه مساعی خود را برای موفقیت قاطع تیم مذاکره کننده کشورمان معطوف کنند تا این عزیزان بتوانند ماموریت خطیر خود را در چارچوب سیاست های ابلاغی و اعلامی به بهترین صورت ممکن به انتها برسانند.
منبع: خبرگزاری ایسنا