ابداع روش عملی آلپ ریفت جهت تخمین پتانسیل فرونشست زمین از سوی محققان دانشگاه تبریز - مجله هاستفا

عطااله ندیری، دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز در مصاحبه با خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، با اشاره به پدیده فرونشست زمین و مسائل ناشی از آن در سطح کشور و استان آذربایجان شرقی گفت: یکی از مسائل حاد استفاده بی رویه از منابع آب های زیر زمینی وقوع پدیده فرونشست زمین است که این مسئله در برخی استان ها از قبیل تهران مسائل زیادی بوجود آورده است و عدم مدیریت آن تبعات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.

ندیری در ادامه مطرح نمود: مطالعات انجام گرفته در گروه علوم زمین و گروه سنجش از دور (GIS) دانشگاه تبریز و پژوهشگران حوزه های مرتبط نشان از ظهور این پدیده زیست محیطی در در دشت های شبستر، مرند، تسوج، و حتی تبریز دارد و برای جلوگیری از پیشروی این پدیده بایستی از اکنون برنامه ریزی لازم جهت جلوگیری از بروز پدیده فرونشست زمین صورت بگیرد که دانشگاه بعنوان مرجع علمی مطمئن می تواند نقش اساسی در ارائه برنامه مدیریتی برای جلوگیری از بروز این پدیده و مسائل بعدی آن باشد و نیازمند ورود مدیران استانی در اسرع وقت به موضوع و بررسی راهکار ها جهت حل مشکل است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به برخی از معینات علمی و فنی روش ابداعی شرح داد: چهارچوب عملی ارائه شده با ترکیب تمام عوامل زمین شناسی مهندسی، هیدروژئولوژیکی و هیدرومورفولوژیکی توانسته مناطقی که دارای پتانسیل بالای فرونشست در آینده دارند را قبل از وقوع فرونشست پیش بینی کند تا بتوان قبل از وقوع این پدیده با مدیریت صحیح از آن جلوگیری کرد بدین معنا که تمام روش های قبلی در خصوص فرونشست زمین شامل پردازش تصاویر ماهواره ای و یا استقرار GPS های دقیق تنها توانایی گزارش مقدار فرونشست اتفاق افتاده را داشته و در پژوهش های اخیر پیش بینی فرایند فرونشست نیز توسط مدلسازی اجرا شده است. این در حالی است که این پژوهش ها توان ارائه تقریبی از مناطقی که در آینده فرونشست در آن ها محتمل است نداشته و لذا امکان پیشگیری از وقوع این فاجعه زیست فرونشست را ندارند.

وی با اشاره به مقالات واستنادات علمی مرتبط با این روش اضافه کرد: این چهاچوب عملی برای اولین بار در دشت شبستر در سال 2018 ارزیابی شد و با چاپ مقاله ای با عنوان Introducing a new framework for mapping subsidence vulnerability indices (SVIs): ALPRIFT در مجله Science of The Total Environment با ضریب تأثیر 5/6 این چهارچوب عملی ارائه شد و پس از آن این روش در دشت اردبیل و مرند نیز استفاده شد و نتایج ارزشمندی در پی داشت که به ترتیب در مجلات Bulletin of Engineering Geology and the Environment (با ضریب تأثیر 3) و Environmental Impact Assessment Review (با ضریب تأثیر 13/4) به چاپ رسیده اند.

ندیری ادامه داد: همچنین این روش برای دشت های جنوب تهران و سلماس نیز استفاده شده است و در حال داوری در مجلات معتبر با ضریب تأثیر 6/5 است؛ و در حال همکاری برای استفاده از این چهارچوب عملی برای تخمین پتانسیل فرونشست در دشت هایی در دیگر کشور هستیم؛ که نشان از توانمندی چهارچوب عملی ALPRIFT دارد وشایسته است که از همکاران و تیم تحقیقاتی که روی این پژوهش ها فعالیت های شبانه روزی داشته اند تشکر و قدردانی داشته می کنم، زیرا اینگونه پژوهش ها حاصل کار تیمی است و بنده تنها به عنوان نماینده این تیم تحقیقاتی هستم.

دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز با اشاره به پتانسیل بالای علمی محققین دانشگاه تبریز در زمینه فرونشست زمین خاطرنشان کرد: بر اساس توانمندی پژوهشگران دانشگاه تبریز امکان پیش بینی فرونشست زمین در مناطقی که هنوز فرونشست پدیدنیامده، وجود دارد. بر اساس روش ابداعی محققین دانشگاه تبریز ارائه شده این امکان وجود دارد که با استفاده از نرم افزار ها وتکنیک های خاص ابداعی زمین هایی که درآینده با مشکل فرونشست روبرو خواهند شد را با ضریب اطمینان بالا معین می کنیم؛ لذا ما آمادگی داریم با استفاده از این توانمندی علمی و دانشگاهی مواردی را که در آینده در استان امکان فرونشست دارند را پیش بینی نمائیم تا مسئولین راهکار های جلوگیری از بروز پدیده را بعمل آورند.