تسمه تایم چیست

به گزارش مجله هاستفا، در این مطلب به توضیح در رابطه با تسمه تایم و زمان تعویض آن خواهیم پرداخت. این که وظیفه این قطعه در خودرو دقیقا چیست و به طور کل چه نقشی را در هماهنگی سایر قطعات خودرو به خصوص قطعات موتور با یکدیگر بر عهده دارد. همچنین به آسیب های تسمه تایم خودرو و تبعاتی که این موضوع می تواند با خود به همراه داشته باشد نیز خواهیم پرداخت.

تسمه تایم چیست

خبرنگاران| سرویس خودرو - مسلما تسمه تایم نیز همانند سایر قطعات یک خودرو در طول زمان دچار استهلاک و فرسودگی می گردد و گاه نیاز به تعویض خواهد داشت. از همین رو یکی از موضوعات مهمی که در متن پیش رو مورد بررسی قرار می گیرد، زمان مناسب برای تعویض تسمه تایم است. اما پیش از پرداختن به این موضوع بهتر است ابتدا ببینیم که تسمه تایم چیست و چه وظایفی را در خودرو بر عهده دارد.

ماهیت تسمه تایم چیست؟

همان گونه که از نام تسمه تایم بر می آید، این قطعه یک تسمه است؛ قطعه ای از یک خودرو که نقش اصلی آن اتصال میل لنگ خودرو به میل سوپاپ ها است و در مجموع وظیفه هماهنگ کردن حرکت آنها با یکدیگر را بر عهده دارد. در واقع نحوه فعل و انفعال تسمه تایم به این ترتیب است که این قطعه به طور کامل در خدمت میل لنگ خودرو در می آید تا میل لنگ بتواند به کمک آن میل سوپاپ ها را به چرخش در آورد. در واقع میل لنگ توسط تسمه تایم و به کمک این قطعه واسط علاوه بر چرخاندن میل سوپاپ ها، کنترل آ ن ها را نیز در دست می گیرد. به بیان دیگر تسمه تایم نیرو را از دنده تایمینگ واقع در سر میل لنگ دریافت کرده و آن را به دنده تایمینگ واقع در میل سوپاپ منتقل می کند.

در این میان باید به این نکته اشاره کرد که نقش اصلی میل سوپاپ نیز باز و بسته کردن سوپاپ ها در زمان مناسب می باشد. به این ترتیب می توان گفت که تسمه تایم در خدمت میل سوپاپ در می آید تا این قطعه بتواند به باز و بسته کردن سوپاپ ها در زمان مناسب بپردازد.

یکی از موارد مهمی که باید در مورد تسمه تایم بدانیم آن است که این قطعه محل ثابتی در درون خودروهای مختلف ندارد. به این معنی که محل قرار دریافت میل سوپاپ در خودرو های مختلف با یکدیگر متفاوت است. با این حال در بیشتر خودروها این قطعه در بخش سر سیلندر خودرو جا خوش کرده است.

با این که در خودروهای مختلف تسمه تایم محل ثابتی برای جا خوش کردن ندارد، اما جای دریافت درست این قطعه در مکان مورد نظر از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع اگر تسمه تایم به اندازه یک یا چند دندانه از محل مناسب قرار دریافت خود جابه جا گردد، زمان باز بودن سوپاپ ها به طور کامل تغییر می کند و در کار موتور خودرو اختلال به وجود می آید.

جنس تسمه تایم از چیست؟

تسمه تایم به طور معمول از جنس لاستیک ساخته می گردد. هر چند که در زمان گذشته به جای تسمه تایم لاستیکی، از نوع زنجیری آن برای انجام فعالیت ها و وظایف تسمه تایم در خودروها یا بعضی موتور سیکلت های قدیمی استفاده می شد. قطعه ای که گاه با نام دنده تایمینگ نیز شناخته می گردد. البته در حال حاضر نیز بعضی از خودروهای سنگین به جای تسمه تایم لاستیکی از نوع فلزی آن یا دنده تایمینگ استفاده می نمایند.

یکی از ویژگی های مهم استفاده از زنجیر به جای تسمه تایم لاستیکی در خودروهای قدیمی آن بود که این قطعه فلزی تا زمانی که آسیب جدی به موتور خودرو وارد نمی آورد، از بطن خودرو خارج نمی شد و با یک قطعه جدید مورد تعویض قرار نمی گرفت.

خصلتی که البته قابل تعمیم به تسمه تایم ساخته شده از جنس لاستیک نیست. به عبارت بهتر آسیب رساندن یا نرساندن تسمه تایم به موتور خودروهای جدید هم اکنون چندان محل بحث نیست و این قطعه لاستیکی به شکل مداوم و هر چند سال یک بار نیاز به تعویض دارد.

در این میان میزان سفت یا شل بودن تسمه تایم نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است و این موضوع در میزان بازدهی موتور خودرو بسیار تاثیرگذار خواهد بود. در واقع درصد سفت یا شل بودن این قطعه با استفاده از نوعی هرزگرد تعیین می گردد. به طور کل باید از سفت کردن بیش از اندازه این قطعه لاستیکی در خودرو پرهیز کرد. چرا که این موضوع موجب افزایش بی دلیل صدای موتور و کاهش میزان و کیفیت بازدهی نهایی آن می گردد.

اندازه و ابعاد تسمه تایم به چه ترتیبی است؟

همان گونه که محل دقیق قرار دریافت تسمه تایم و محل جا خوش کردن آن در بطن خودروهای مختلف با یکدیگر متفاوت است، ابعاد دقیق این قطعه نیز در خودروهای مختلف متغیر بوده و از قاعده و اصل خاص یا ثابتی پیروی نمی کند. در واقع می توان گفت که اندازه کلی تسمه تایم بسته به نوع خودرو متفاوت خواهد بود.

در ساده ترین حالت موجود یعنی در حالت SOHC این قطعه تنها به فولی سر میل لنگ و فولی میل سوپاپ متصل است. اما در حالت دیگر یعنی در حالت DOHC شاهد تغییر این رویه هستیم. به گونه ای که تعداد میل های سوپاپ افزایش یافته و به دو عدد ارتقا می یابد.

همان گونه که در سطور پیشین این متن هم به آن اشاره شد، در حال حاضر بعضی از خودروهای سنگین به جای تسمه تایم لاستیکی از نوع زنجیری و فلزی آن استفاده می نمایند. البته این موضوع در بعضی از خودروهای سواری نیز مشاهده می گردد. به گونه ای که در بعضی از خودروهای شش سیلندر شاهد استفاده از زنجیر به جای تسمه تایم مدل لاستیکی هستیم. البته باید خاطر نشان ساخت که این موضوع در تمام خودروهای شش سیلندر مشاهده نمی گردد و بعضی از آنها همچنان از وجود تسمه تایم مدل لاستیکی بهره می گیرند.

پاره شدن تسمه تایم چگونه رقم می خورد؟

تجربه نشان داده است که تسمه تایم به طور معمول پس از فرسوده شدن دچار پارگی و از کار افتادگی می گردد. در شرایط غیر حاد، پاره شدن تسمه تایم تنها می تواند سبب خاموش شدن موتور خودرو گردد. مسئله ای که در خودروهای قدیمی تر پراید بسیار مشاهده می گردد و البته با تعویض این قطعه به طور کامل رفع می گردد.

اما شرایط همیشه این گونه نیست؛ در واقع میزان خسارت وارد شده به خودرو در صورت پاره شدن این قطعه لاستیکی، بسته به نوع طراحی موتور آن متفاوت خواهد بود. به گونه ای که پارگی تسمه تایم در بعضی از خودروها سبب کج شدن سوپاپ ها می گردد. مسئله ای که رفع شدن کامل آن مستلزم باز کردن تمام و کمال سرسیلندر خواهد بود. دلیل این مشکل هم از آن جا ناشی می گردد که با پاره شدن این قطعه تسمه مانند، زمان باز بودن سوپاپ ها دگرگون می گردد. افزون بر آن ممکن است تعدادی از سوپاپ ها در زمان رسیدن پیستون به نقطه مرگ بالایی باز بمانند و فعالیت موتور را مختل نمایند.

در چنین شرایطی شاهد آن خواهیم بود که پیستون با برخورد به سوپاپ موجب کج شدن و تغییر شکل دادن آن می گردد. حتی ممکن است موضوع از تغییر شکل سوپاپ فراتر برود و مسائل بزرگ تری را برای موتور خودرو ایجاد کند. به این معنی که گاه ممکن است در اثر وارد آمدن ضربه پیستون به سوپاپ، نیروی کنترل نشده بازگشتی پیستون را دچار مشکل کند و شکستگی هایی را بر پیکر آن تحمیل نماید. به طور کل در آن دسته از موتورهایی که پاره شدن تسمه تایم در آنها منجر به برخورد پیستون با سوپاپ ها می گردد، صدای ایجاد شده می تواند راننده یا صاحب خودرو را از این موضوع باخبر کند.

پاره شدن تسمه تایم چه عواقبی را به دنبال دارد؟

هنگامی که تسمه تایم پاره می گردد یا دچار ناهماهنگی و خارج شدن از تنظیم استاندارد می گردد، عملکرد درست و به هنگام سوپاپ ها مختل می گردد. به این ترتیب که در زمان ورود سوخت و هوا به داخل سیلندر، این اتفاق به درستی رخ نمی دهد. همچنین ممکن است فرآیند باز شدن یا بسته شدن سوپاپ ها به مقدار کافی صورت نگیرد. امری که به طور حتم در کیفیت کارکرد موتور اثر منفی از خود به جا می گذارد.

پاره شدن تسمه تایم در موتور خودرو های گوناگون ممکن است عواقب متفاوتی با خود به همراه داشته باشد. همان گونه که به آن اشاره شد در کم خطرترین حالت ممکن احتمال خاموشی موتور خودرو وجود خواهد داشت. این امر در آن دسته از خودروهایی رقم می خورد که در موتور آنها پیستون به سوپاپ ها نخواهد رسید. به همین دلیل پاره شدن تسمه تایم در این خودروها به غیر از روشن نشدن موتور، آسیب فنی دیگری را به موتور یا قطعات سر سیلندر خودرو تحمیل نمی کند.

اما در خودروهایی که ارتباط پیستون و سوپاپ های سرسیلندر نزدیک تر طراحی شده است، پاره شدن تسمه تایم می تواند موجب آسیب رساندن به بخش های مختلف موتور گردد. به گونه ای که در مواردی لزوم تعویض بسکمک از قطعات سرسیلندر و حتی گاه خود آن را به طور کامل به همراه خواهد داشت. مسئله ای که از کج شدن سوپاپ ها شروع شده و به تدریج حاد و حادتر می گردد.

در واقع اگر توجه خاصی نسبت به تعویض تسمه تایم آسیب دیده صورت نگیرد، در موتور بعضی از خودروها شاهد آسیب دیدن بیشتر قطعات به کار رفته در آن خواهیم بود. مسئله ای که در خودروهایی نظیر ریو از برند کیا گاه عواقب پر هزینه ای به دنبال خواهد داشت.

چگونه از پاره شدن یا آسیب دیدن تسمه تایم باخبر شویم؟

به طور معمول راننده های با تجربه و آن دسته از کسانی که برای سال های متمادی پشت فرمان خودروهای مختلف نشسته و تجربیات متعددی را در خیابان ها جاده ها اندوخته اند، با تنظیم نبودن دور موتور می توانند به مسائل تسمه تایم خودرو پی ببرند. به بیان دقیق تر هنگامی که در حین رانندگی متوجه بد عمل کردن دور موتور شدید و احساس تنظیم نبودن موتور به شما داست داد، باید پیش از هر کاری تسمه تایم خودرو را مورد بررسی قرار داده و از درست کار کردن آن اطمینان حاصل کنید. چرا که شل شدن تسمه تایم، لغزش آن یا سایش دندانه های این قطعه می تواند منجر به بالا رفتن بی دلیل دور موتور در هنگام افزایش شتاب خودرو گردد.

همچنین یکی دیگر از نشانه های پاره شدن تسمه تایم یا تنظیم نبودن آن، در صدای موتور خودرو هنگام روشن شدن موتور تجلی می یابد. به نحوی که موتور خودرو به هنگام استارت زدن راننده، آن صدای همیشگی ناشی از بروز مکش درون سیلندر ها را از خود تولید نمی کند و حالتی سرفه مانند می یابد.

به طور کل بخشی از مسائل خودرو که هنگام استارت خوردن و روشن شدن موتور مشاهده می گردد، به ایرادات مرتبط با تسمه تایم مربوط می گردد. چرا که تنظیم بودن تسمه تایم هنگام کار کردن موتور خودرو موجب می گردد که به ازای هر یک بار چرخیدن میل بادامک، میل لنگ خودرو دو بار به گردش در آید. گردشی که موجب می گردد دریچه ها یا سوپاپ های ورود و خروج گاز شروع به باز و بسته شدن نمایند. از آن جا که روزنه های مذکور دقیقا متناسب با حرکت منظم پیستون ها باز و بسته می شوند، وجود ایراد در تسمه تایم موجب به هم خوردن زمان بندی این چرخه می گردد. امری که در بسکمک از اوقات مسائلی را در هنگام استارت خوردن خودرو و روشن شدن موتور آن به همراه می آورد.

به همین دلیل بهتر است در بعضی از خودروها پیش از استارت زدن و اقدام به روشن نمودن موتور، ابتدا سلامت تسمه موجود در موتور مورد بررسی و تایید قرار گیرد.

از جمله نشانه های دیگری که می تواند بر کارکرد ناصحیح یا همراه با مشکل تسمه تایم یک خودرو دلالت داشته باشد، خارج شدن بیش از حد دود از درون اگزوز آن است. هر چند که خارج شدن دود زیاد از اگزوز یک خودرو به طور مطلق نشانه وجود ایراد در تسمه تایم آن نیست، اما این موضوع می تواند به مسائل ایجاد شده برای این قطعه یا فرسوده شدن آن نیز ارتباط داشته باشد.

به طور کل در صورتی که مسئله ای برای این قطعه به وجود آمده باشد، کارکرد موتور قدری دچار اختلال می گردد. اختلالی که برای جبران آن سایر قطعات به کار رفته در موتور خودرو باید فشار بیشتری را تحمل نمایند. فشاری که در پاره ای اوقات خود را در قالب دود فراوان خارج شده از لوله اگزوز خودرو به نمایش در می آورد.

در مجموع دنده های تسمه تایم خودرو به تدریج و در طول زمان دچار فرسایش شده و به کاستی هایی نظیر خوردگی مبتلا می گردند. از همین رو این قطعه نه چندان پر دوام خودرو باید هر از چندگاهی مورد بررسی قرار گیرد تا از صحت کارکرد آن اطمینان حاصل گردد.

به طور کل مواردی نظیر ایجاد سر و صدای اضافه در نزدیکی قاب مربوط به تسمه تایم، کاهش قابل توجه توان و شتاب خودرو، افزایش میزان مصرف سوخت، لرزش بیش از اندازه موتور هنگامی که در جا کار می کند و همچنین بروز مسائل و کاستی های تجربه نشده در هنگام استارت خوردن خودرو و روشن شدن موتور آن می تواند نشانه ای مبنی بر وجود مشکل در تسمه تایم آن خودرو باشد. بر این اساس به محض روبرو شدن با این نشانه ها باید به سرعت صحت کارکرد تسمه تایم را مورد بررسی قرار داد.

چه کاری برای رهایی از مسائل فرسوده شدن تسمه تایم باید انجام داد؟

در بسکمک از خودروها حدبیشتر زمانی که تسمه تایم می تواند به خوبی وظایف خود را به انجام برساند چیزی در حدود سه سال است. هر چند که تسمه تایم به کار رفته در بسکمک از خودروها پس از طی کردن میزان مسافت معینی به خاتمه عمر خود نزدیک می گردد، اما بهتر است این قطعه بیش از سه سال مورد استفاده قرار نگیرد.

به عنوان مثال خودروی پراید که یکی از محصولات پر مشتری موجود در بازار خودروی ایران به شمار می رود، پس از طی کردن هر 80 هزار کیلومتر مسافت نیاز به بررسی و تعویض تسمه تایم خود دارد. رقمی که در خودروهای گوناگون متفاوت با یکدیگر است. به این ترتیب بهتر است پیش از انجام هر کاری ابتدا به دفترچه یا مرجع راهنمای خودروی خود مراجعه کنید تا از عمر تسمه تایم آن با خبر شوید.

همچنین اگر از محل قرار دریافت تسمه تایم خودروی خود در فضای درون کاپوت مطلع هستید، می توانید هر از گاه آن را مورد مشاهده یا معاینه قرار دهید تا از سلامت آن اطمینان حاصل نمایید. برای انجام این کار می توان وجود یا عدم وجود علامت هایی نظیر پوسیدگی و از بین رفتن دندانه های این قطعه یا ساییده شدن و ترک خوردگی آنها را مورد بررسی واقع شده است.

به هر حال در صورت نداشتن تخصص در این زمینه می توانید هرازگاه به مراکز مجاز تعمیر خودرو مراجعه کرده و از صحت کارکرد تسمه تایم خودروی خود در کنار عملکرد درست و مناسب سایر قطعات به کار رفته در خودرو اطمینان حاصل کنید.

زمان مناسب برای تعویض تسمه تایم در خودروهای گوناگون
نام خودروزمان تعویض تسمه تایم
پرایدپس از هر 80 هزار کیلومتر
ریوپس از هر 65 هزار کیلومتر
تندر 90پس از هر 45 هزار کیلومتر
راناپس از هر 60 هزار کیلومتر
پژو 405پس از هر 60 هزار کیلومتر
پژو 206 تیپ 2پس از هر 70 هزار کیلومتر
پژو 206 تیپ 5پس از هر 60 هزار کیلومتر
زانتیاپس از هر 65 هزار کیلومتر
منبع: setare.com
انتشار: 1 اسفند 1399 بروزرسانی: 1 اسفند 1399 گردآورنده: host-fa.ir شناسه مطلب: 6483

به "تسمه تایم چیست" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "تسمه تایم چیست"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید