خط بطلان برتحریم نفتی ایران، بورس؛ تجربه ای که با موفقیت شروع شد - مجله هاستفا

این عرضه و خرید موفق البته با نقدهایی هم همراه بود؛ البته بیژن زنگنه، وزیر نفت چندی پیش درباره جزییات این عرضه گفته بود که این اقدام با شکل کنونی تجربه ای است که ریزه کاری های قابل آنالیز دارد و پس از عرضه دربورس، بازخوردها آنالیز و اصلاحات انجام می گردد.

منتقدین قیمت ها را نشانه رفتند

پس از عرضه روز ششم آبان ماه جاری، نقدی که از سوی برخی کارشناسان امر وارد شد، قیمت فروخته شده نفت به خریداران بود. به این ترتیب که شرکت ملی نفت ایران در اطلاعیه عرضه نفت در بورس آورده است: برای فروش قیمت پایه هر بشکه نفت خام توسط شرکت ملی نفت ایران به ارز دلار اعلام می گردد و برابر با متوسط قیمت برنت (BWave) روزانه در 10 روز کاری بین المللی پیاپی منتهی به 2 روز تقویمی قبل از انتشار اطلاعیه عرضه با لحاظ نمودن اختلاف (دلتا) مندرج در OSP برای بازار مدیترانه در ماه متناظر با تاریخ انتشار اطلاعیه عرضه خواهد بود. بدیهی است متقاضیان بایستی در روز عرضه بر روی قیمت پایه مندرج در این بند رقابت نمایند.

شرکت ملی نفت در بخش دیگری از این اطلاعیه قیمت پایه نفت خام سبک ایران را معادل 79.15 دلار و محدوده نوسان قیمت پایه و قیمت مجاز در این عرضه به صورت نامحدود و نوع معامله را براساس کشف پریمیوم تعیین کرد.

به گفته کارشناسان بر اساس ساز و کار بورس رقم 79.15 دلار یک حدود ارزشی برای محموله عرضه شده است و بی شک شرایط عرضه و تقاضا در تالار شیشه ای است که نرخ نهایی را می تواند تعیین کند. البته در روز نخست این عرضه مسئولین ذی ربط از شرکت ملی نفت ایران در محل انجام معاملات حضور داشتند تا تصمیمات لازم بر اساس اختیارات گرفته گردد. در نهایت 8 محموله با نرخ 74.85 دلار به فروش رفت.

جلوگیری از ظهور بابک زنجانی ها

سید حمیدرضا قریشی، کارشناس حوزه انرژی در مصاحبه با خبرنگاران با تاکید بر اینکه شکسته شدن مقاومت برای فروش نفت در بورس، اقدامی بود که با تکیه بر همت بخش داخلی انجام شد، توضیح داد: عرضه نفت در بورس را می توان شفاف ترین حالت ممکن فروش این فرآورده هیدروکربوری خارج از شرایط سنتی آن دانست. به این ترتیب با توجه به اینکه نرخ فروش، حجم و سایر مولفه های معاملاتی این محصول قابل رصد است، و خریدار ملزم به ارائۀ ضمانتنامۀ بانکی است، از ظهور بابک زنجانی ها جلوگیری می گردد.

وی ادامه داد: عرضه نفت در بورس انرژی ماحصل تصمیم سران سه قوه است، بنابراین با آگاهی و شفافیت نهادهای نظارتی و حراستی همراه است و این موجب می گردد که امکان تخطی به حداقل برسد. از سویی دیگر از آنجایی که نام متقاضیان افشا نمی گردد، احتمال تحریم آنها به حداقل کاهش می یابد.

به گفته قریشی مزیت این نوع عرضه، ایجاد فضای رقابت واقعی است. چون قیمت بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین شد.

این کارشناس انرژی با اشاره به تازه بودن این تجربه در فضای اقتصادی کشور، گفت: ریسک و هزینه چنین اقدامی از جنبه بیمه، نقل و انتقالات مالی، تهیه ضمانتنامه ها، بازاریابی، انتقال و ... همچنان برای بخش داخلی غیر دولتی بالاست. بنابراین کاهش قیمت در چارچوب تعیین شده به صورت شفاف بر اساس ضوابط موجود در اطلاعیه شرکت ملی نفت ایران می تواند یک مشوق برای بخش داخلی محسوب گردد. به مرور زمان که بخش خصوصی بتواند هزینه های خود را کاهش دهد و تعداد بازیگران زیاد گردد، شاهد افزایش قیمت فروش نفت در بورس خواهیم بود.

نرخ تحویلی انواع نفت ایران در مقاصد صادراتی مختلف

وی درباره نقدی که به کاهش قیمتی که در هنگام عرضه در بورس رخ داد، گفت: نرخ نفت سبک تحویلی به مقصد مدیترانه حدود 76 دلار است؛ حداکثر قیمت نفت ایران الان 78.33 اعلام شده است؛ یعنی قیمت بین المللی در دو هفته اخیر کاهش داشته است، بنابراین خبری از نفت 79 دلاری (نرخ پایه عرضه شده در بورس) در میان نیست، اما از آنجایی که از زمان اعلام اطلاعیه تاکنون 2 هفته فاصله زمانی بوده، قیمت جهانی نفت افت طبیعی داشته است. به این ترتیب شرکت نفت می توانست نرخ پایه را برای این هفته از 76 دلار شروع کند. البته قیمت نفت صادراتی به مقاصد آسیایی بالاتر است اما نرخ فروش نفت ایران را می توان به طور میانگین در دامنه ای بین 75 تا 76 دلار برای هر بشکه در نظر گرفت. به این ترتیب قیمت 74.85 دلاری که نرخ معاملۀ نهایی بود، با توجه به شرایط تقاضا حدود 1 دلار زیر قیمت حقیقی بوده و تخفیف چندانی هم نداشته است.